Podmioty te tworzone są na gruncie prawa handlowego jednak wykonują zadania publiczne. Są nastawione na działalność zarobkową, jednak ważniejsze od zysku są zadania statutowe narzucone przez Jednostkę Samorządu Terytorialnego. Działalność inwestycyjna również nie jest podstawową częścią działalności jednostek budżetowych. Jednak plan kont przewiduje konta dedykowane instrumentom finansowym, które w działalności jednostek samorządu terytorialnego występują niezmiernie rzadko.  Jednostki budżetowe posiadają w swoich aktywach papiery wartościowe, ale najczęściej są to akcje, udziały lub wyemitowane przez podmioty będące partnerami tychże jednostek w realizacji poszczególnych zadań publicznych.

Każda jednostka tworząc odrębny podmiot ewidencjonuje środki przekazane na utworzenie takiego podmiotu na koncie 030 – „Długoterminowe aktywa finansowe” w wysokości środków przekazanych na tworzenie tegoż podmiotu. Przepisy przewidują wycenę długoterminowych aktywów finansowych wyłącznie według ceny nabycia. Potwierdzeniem tego faktu jest komentarz do konta 073 – „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe”, w którym przewidziano wyłącznie dopuszczalne saldo Ma. Świadczy to wyłącznie o możliwości ewidencji utraty wartości aktywów finansowych. W rozporządzeniu nie wskazano również korespondencji kont dla tworzenia odpisów aktualizujących. Naturalnym kontem przeciwstawnym jest konto 761 – „Pozostałe koszty operacyjne”, jednak w komentarzu do tego konta brak jest jednak zapisów dotyczących odpisów aktualizujących długoterminowe aktywa finansowe.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą również nabywać krótkoterminowe instrumenty finansowe w celu osiągnięcia zysku z tytułu korzystnych zmian cen rynkowych tychże papierów wartościowych. Wszelkie instrumenty finansowe nabywane w celach „spekulacyjnych” powinny być ewidencjonowane na koncie Konto 140 — „Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne”. Istnieje również możliwość nabycia udziałów od innych jednostek sektora finansów publicznych w przypadku problemów tychże jednostek z bieżącą płynnością. W takim przypadku może nastąpić sprzedaż z przyrzeczeniem odkupu. Jednostka będąca nabywcą  ewidencjonuje zakup na koncie   140 — „Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne” w korespondencji ze zmniejszeniem środków pieniężnych. Następnie transakcję odkupu powinna zaewidencjonować na kontach: 751 — „Koszty finansowe” (w kwocie odpowiadającej wartości zakupu) oraz 750 —„Przychody finansowe” (w kwocie wpływu ze sprzedaży).

Niniejszy artykuł jest zapowiedzią szerszego opracowania obejmującego zasady ewidencji księgowej aktywów jednostek sektora finansów publicznych. W opracowaniu dotyczącym należności zaprezentowane zostaną: zasady identyfikacji należności, schematy księgowe zasady tworzenia oraz ewidencji odpisów aktualizujących oraz zasady inwentaryzacji należności budżetowych.  Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie: http://www.taxfin.pl/podstrona,50,e_book_Aktywa_w_ksiegach_JSFP.html

Podstawa prawna:
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej

zobacz również:

• Środki pieniężne w drodze i inne środki pieniężne w JST
• Należności w księgach JSFP