Zgodnie z art. 243 KSH jeżeli ustawa lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń, wspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocników. W kolejnych paragrafach ww. norma wskazuje na ograniczenia dotyczące formy pełnomocnictwa (sporządzone na piśmie pod rygorem nieważności) oraz dotyczące osoby pełnomocnika (pełnomocnikiem na zgromadzeniu wspólników spółki nie może być członek zarządu tej spółki jak i jej pracownik). Dodatkowo jak wynika z art. 244 KSH wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy podjęciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu pomiędzy nim a spółką. Oczywiście korzystając z możliwości udziału na zgromadzeniu wspólników jak i wykonywania prawa głosu za pośrednictwem pełnomocnika, należy mieć na uwadze postanowienia umowy spółki, które mogą wprowadzać odpowiednie dodatkowe ograniczenia w ww. zakresie.
Zakres przedmiotowy pełnomocnictwa udzielonego do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywania prawa głosu może być bardzo szeroki, w tym również pełnomocnik może zostać uprawniony do wykonywania – w określonych sytuacjach – prawa głosu według swojego uznania.
Przedmiot pełnomocnictwa
Mając na uwadze dopuszczony szeroki zakres przedmiotowy umocowania do wykonywania określonych czynności prawnych jak i faktycznych w drodze pełnomocnictwa, wskazać należy, iż jego udzielenie może stanowić formę prawnego zabezpieczenia określonych praw i roszczeń jednej strony (pełnomocnika) wobec drugiej strony (mocodawcy).
W przypadku ustanawiania pełnomocnictwa do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wykonywania prawa głosu z udziałów jako prawnego zabezpieczenia określonych praw pełnomocnika, należy pamiętać, iż dla swej skuteczności zabezpieczenie takie winno mieć formę pełnomocnictwa nieodwołalnego. Zgodnie z art. 101 § 1 KC pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Tym samym poza właściwą treścią takiego pełnomocnictwa, fakt jego ustanowienia jako pełnomocnictwa nieodwołanego winien być uzasadniony określonym stosunkiem prawnym (np. wynikającym z umowy zawartej pomiędzy mocodawcą a pełnomocnikiem, z której wynikają określone prawa – roszczenia pełnomocnika).
Ustanowienie wyżej opisanego pełnomocnictwa pozwoli osobie nim umocowanej do wykonywania czynności zgodnie z zakresem przedmiotowym takiego pełnomocnictwa (tu: np. wykonywanie prawa głosu na zgromadzeniu wspólników wg. swego uznania), aż do chwili rezygnacji pełnomocnika z wykonywania przedmiotu pełnomocnictwa.
Wskazana powyżej forma prawnego zabezpieczenia, w szczególności może mieć zastosowanie w przypadku różnego rodzaju umów inwestycyjnych, których zakres przedmiotowy dotyczy udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a przede wszystkim w przypadku umów o charakterze przedwstępnym, na podstawie postanowień których pełnomocnikowi zastrzeżone są określone roszczenia związane z udziałami. Wówczas pełnomocnictwo takie staje się gwarantem sprawowania przez pełnomocnika kontroli nad udziałami i wykonywanymi z nich prawami, pomimo braku posiadania przez niego tytułu wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
W przypadku umów przedwstępnych w zakresie przeniesienia własności udziałów, pełnomocnictwo może również obejmować upoważnienie do przeniesienia własności udziałów, w celu wykonania takiej umowy na warunkach w niej określonych. W tym wypadku jednak pełnomocnictwo to musiałoby zawierać dodatkowe zastrzeżenie na podstawie art. 108 KC, iż mocodawca wyraża zgodę na to, aby pełnomocnik był druga stroną czynności prawnej.
Podsumowując pełnomocnictwo do udziału w zgromadzeniu wspólników i wykonywania prawa głosu z udziałów, przy właściwym ukształtowaniu jego treści, może stanowić formę prawnego zabezpieczenie roszczeń pełnomocnika. Należy jednak zwrócić uwagę, że udzielenie takiego pełnomocnictwa musi mieć wyraźną podstawę w treści stosunku prawnego uzasadniającego jego udzielenie (np. istniejąca umowa pomiędzy mocodawcą a pełnomocnikiem).
