Koszty te ponoszą zazwyczaj pracodawcy, w których interesie jest, aby pracownicy dysponowali odpowiednią wiedzą i umiejętnościami. Należy pamiętać jednak, że nie każde świadczenie na rzecz pracownika może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów pracodawcy.

Koszty uzyskania przychodów  pracodawców 

Nie ulega wątpliwości, że wydatki ponoszone na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników związanych ze zdobywaniem lub uzupełnianiem wiedzy  oraz umiejętności związanych z wykonywaną pracą spełniają przesłankę celowości ich poniesienia, stanowiącą warunek konieczny zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów – dalej k.u.p. Dotyczy to jednak wydatków związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej i których tematyka ma związek z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością. Jeżeli taki wydatek służy tylko podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia niezwiązanego z działalnością, a więc co do zasady ma charakter osobisty (np. kurs maturalny), nie podlega zaliczeniu do k.u.p.¹.

Obowiązujące przepisy nie ograniczają rodzaju wydatków na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników, możliwych do zaliczenia do k.u.p. Istotne jest jednakże, aby występował związek między zdobywaną wiedzą a zakresem obowiązków pracownika (aktualnym lub planowanym do przydzielenia pracownikowi w przyszłości). Nie podlegają bowiem zaliczeniu do k.u.p. wydatki ponoszone na podwyższanie kwalifikacji zawodowych pracowników niezwiązane z wykonywanym przez nich zakresem zadań. Przykładowo – nie stanowią k.u.p. wydatki poniesione na ukończenie przez pracowników kursu dla kandydatów do rad nadzorczych².

Przychody pracownika

Pracownik podwyższający kwalifikacje zawodowe, za którego koszty opłaca  pracodawca, co do zasady, uzyskuje przychód, niezależnie od tego, czy pracodawca bezpośrednio opłaca za pracownika koszty, czy też koszty te mu zwraca³.

Wartość świadczeń na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika przyznanych przez pracodawcę zgodnie z odrębnymi przepisami, korzysta jednak ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas zwolnienia z całości lub z części dnia pracy oraz wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego⁴.
Warunkiem zastosowania zwolnienia  jest zatem,  aby świadczenie zostało przyznane pracownikowi zgodnie z odrębnymi przepisami, dotyczyło podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz było przyznane osobie zatrudnionej na podstawie stosunku pracy.

Do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed dniem 16 lipca 2010 r. – stosuje się  przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych z dnia 12 października 1993 r. (Dz. U. Nr 103, poz. 472). Wartość świadczeń przyznanych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracowników podlega  zwolnieniu podatkowemu w przypadku skierowania przez zakład pracy pracownika do odbywania nauki organizowanej w różnorodnych formach zdobywania wiedzy, a bez udzielonego skierowania – jedynie na dokształcanie w szkołach.

Istotna zmiana w przepisach

W stosunku do pracowników, którzy podjęli podwyższanie kwalifikacji zawodowych od dnia 16 lipca 2010 r. stosuje się natomiast przepisy Kodeksu pracy. Z dniem 16 lipca 2010 r. weszły bowiem w życie przepisy ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 105, poz. 655).

W myśl znowelizowanych przepisów podnoszenie kwalifikacji zawodowych odbywa się z inicjatywy pracodawcy albo za zgodą pracodawcy, jeżeli z propozycją podnoszenia kwalifikacji zawodowych wystąpi pracownik⁵. Kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku są ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w układzie zbiorowym pracy) lub w przepisach szczególnych. To pracodawca również określa zakres świadczeń przysługujących pracownikowi w ramach podwyższania kwalifikacji zawodowych (oczywiście poza obowiązkowymi świadczeniami, jakimi są płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy oraz płatny urlop szkoleniowy).

W przypadku spełnienia powyższych warunków przychody pracownika z tytułu otrzymywanych świadczeń na podnoszenie kwalifikacji zawodowych korzystają ze zwolnienia podatkowego⁶. Nie korzysta natomiast ze zwolnienia świadczenie otrzymane przez pracownika na opłacenie szkoleń, które nie mogą być kwalifikowane jako podnoszenie kwalifikacji zawodowych w ramach stosunku pracy, np. na sfinansowanie kursu dla kandydatów do rad nadzorczych⁷.

1) interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 lutego 2010r., nrILPB1/415-1242/09-4/AG,
2) takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 16 maja 2011 r. nr IBPBI/1/423-17/11/AB
3) art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f
4) art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f.
5) art.1031 § 1 Kodeksu pracy
6) por. np. interpretacje indywidualne: Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 października 2011 r. nr IBPBII/1/415-880/11/BD, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20.09.2011 r. nr ILPB2/415-699/11/4/TR, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 stycznia 2011 r. nr IPPB4/415-811/10-4/MP,
7) takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 17 maja 2011 r. nr IBPBII/1/415-162/11/BD