Wytyczne ministerstwa finansów przewidują następujący wymóg: „Nie rzadziej niż raz w roku należy dokonać identyfikacji ryzyka w odniesieniu do celów i zadań. W przypadku działu administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego należy uwzględnić, że cele i zadania są realizowane także przez jednostki podległe lub nadzorowane. W przypadku istotnej zmiany warunków, w których funkcjonuje jednostka należy dokonać ponownej identyfikacji ryzyka”.
Zagrożenia działalności jednostek sektora finansów publicznych związane są najczęściej z ryzykiem operacyjnym i prawnym. Ryzyko operacyjne obejmuje m.in.: doświadczenie i kwalifikacje zatrudnionego personelu, zasady funkcjonowania poszczególnych wydziałów oraz zasady współdziałania między nimi. Ryzyko prawne można zdefiniować jako prawdopodobieństwo poniesienia strat materialnych i niematerialnych, powstające na skutek błędnego opracowania lub uchwalenia regulacji prawnych.
W przypadku jednostek sektora finansów publicznych należy rozważać również specjalny rodzaj ryzyka towarzyszącego ich działalności. Jest to ryzyko związane z naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Definiując problem ryzyka dyscypliny należy zauważyć, że jest to kompilacja trzech rodzajów ryzyka znanego z dotychczasowych badań empirycznych:
- ryzyko płynności – związane przede wszystkim z zaciągnięciem nadmiernych zobowiązań (przekraczających dopuszczalne progi i limity), które nie będą spłacone terminowo w przyszłości jednak problemy z tym rodzajem ryzyka mają głównie charakter porządkowy;
- ryzyko operacyjne – wynikające najczęściej z błędów zatrudnionego personelu np.: brak przekazania środków do właściwego organu lub zignorowanie obowiązków wynikających z przepisach o zamówieniach publicznych;
- ryzyko prawne – najczęściej związane jest z przekroczeniem uprawnień lub przygotowaniem niewłaściwej decyzji związanej np.: z wydatkowaniem środków lub zaciąganiem zobowiązań bez odpowiedniej uchwały organu stanowiącego.
Analizując problem zarządzania ryzykiem w aspekcie kontroli zarządczej wskazane powyżej problemy nie są niczym nowym, jednak najczęściej rozpatrywane są osobno. Dostosowując wewnętrzne zasady zarządzania ryzykiem należy jednak ująć w nich kompleksowe zarządzanie „ryzykiem przekroczenia dyscypliny finansów publicznych”.
Podstawa prawna:
Ustawa z 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
zobacz również:
