Zasadniczą zmianą jest wprowadzenie tzw. zapisu windykacyjnego. Otóż, w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego testator będzie mógł  postanowić, że oznaczona osoba z chwilą otwarcia spadku (tj. z chwilą śmierci spadkodawcy) nabędzie konkretnie wskazany przedmiot zapisu (art. 981¹ § 1 KC). Przy czym przedmiot zapisu windykacyjnego określono szeroko, może nim bowiem być: rzecz oznaczona co do tożsamości, zbywalne prawo majątkowe, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne oraz ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności (art. 981¹ § 2 KC).

W chwili obecnej możliwość rozdysponowania poszczególnych składników majątku na wypadek śmierci jest znacznie ograniczona. Testator może bowiem dokonać wyłącznie tzw. zapisu zwykłego. Oznacza to, że w przypadku zapisania wskazanej osobie konkretnego przedmiotu, osoba ta z momentem śmierci spadkodawcy nie dziedziczy go bezpośrednio, ale staje się wierzycielem spadkobiercy. Zapisany przedmiot przechodzi zatem w drodze dziedziczenia na spadkobiercę, a zapisobierca ma jedynie wobec tego spadkobiercy roszczenie o wykonanie zapisu.

Tymczasem, stosownie do znowelizowanych przepisów, zapisobierca windykacyjny stanie się już z chwilą otwarcia spadku wprost (bezpośrednio) uprawnionym do tego, co stanowi przedmiot zapisu. W momencie śmierci testatora jego wola zostanie więc w pełni i natychmiast zrealizowana.

Ażeby zapis windykacyjny był skuteczny, w chwili otwarcia spadku jego przedmiot musi należeć do spadkodawcy. Jeżeli natomiast przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis będzie bezskuteczny, gdy w momencie śmierci spadkodawcy przedmiot majątkowy, który ma być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia (art. 981² KC).

Przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego testator nie powinien zastrzegać warunku ani terminu, ponieważ zastrzeżenie takie z mocy prawa uznane będzie  za nieistniejące. W razie jednak, gdyby z treści testamentu lub z okoliczności wynikało, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny będzie nieważny. Przedstawione zasady nie znajdą zastosowania, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpi przed otwarciem spadku (art. 981³ KC).

Spadkodawca będzie mógł obciążyć zapisem zwykłym osobę, na której rzecz uczynił zapis windykacyjny (art. 981 KC).

Zaznaczyć trzeba, że zapisy windykacyjne będą uwzględniane przy obliczaniu zachowku (art. 993 KC). W myśl art. 996 KC zapis windykacyjny dokonany przez spadkodawcę na rzecz osoby uprawnionej do zachowku zaliczać się będzie na należny tej osobie zachowek.

Zgodnie zaś z art. 999¹ § 1 KC, uprawniony do zachowku będzie mógł wystąpić z roszczeniem przeciwko zapisobiercy windykacyjnemu dopiero wtedy, gdy spadkobierca nie będzie w stanie wypłacić całej sumy pieniężnej należnej tytułem zachowku. Odpowiedzialność zapisobiercy będzie jednak ograniczona wyłącznie do wzbogacenia będącego następstwem zapisu windykacyjnego. Dodatkowo, będzie on mógł zwolnić się od tej odpowiedzialności poprzez wydanie przedmiotu zapisu (art. 999¹ § 3 KC). Roszczenie uprawnionego do zachowku przedawni się z upływem pięciu lat od dnia otwarcia spadku (art. 1007 § 2).

Jeżeli natomiast zapisobierca windykacyjny sam będzie uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność względem innych uprawnionych ograniczy się jedynie do wysokości nadwyżki przekraczającej należny mu zachowek (art. 999¹ § 2 KC).

Po nowelizacji możliwe będzie również powołanie przez spadkodawcę kilku wykonawców testamentu (art. 986 § 1 KC). Testatorowi w art. art. 9861 przyznano ponadto uprawnienie do wyznaczenia wykonawcy testamentu do sprawowania zarządu całym spadkiem lub jego zorganizowaną częścią lub zorganizowanym składnikiem.

Wydaje się, że instytucja zapisu windykacyjnego stanie się istotnym elementem praktyki, ponieważ jest rozwiązaniem prostszym niż tzw. zapis zwykły oraz umożliwia spadkodawcy realne wpływanie na los poszczególnych składników majątku na wypadek śmierci.