Przepisy podatkowego przewidują, że w określonych przypadkach nabywca przedsiębiorstwa nie odpowiada za długi podatkowe zbywcy. Możliwość taką daje art. 112 § 6 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym nabywca nie odpowiada za zaległości podatkowe, które nie zostały wykazane w zaświadczeniu, o którym mowa w art. 306g Ordynacji podatkowej.

Czy podobne ograniczenie odpowiedzialności jest możliwe w przypadku ewentualnych zaległości zbywcy przedsiębiorstwa z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne?

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie przewiduje aby Zakład Ubezpieczeń społecznych wydawał oświadczenia o wysokości zaległości zbywcy w trybie art. 306g Ordynacji  podatkowej. Żądanie potwierdzenia ewentualnych zaległości w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne może mieć oparcie jedynie w art. 217 Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Z takim żądaniem może wystąpić jedynie zbywca przedsiębiorstwa

Zgodnie z art. 31 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do składek na ubezpieczenie społeczne stosuje się odpowiednio art. 112 § 1 – 5 Ordynacji podatkowej. Obecne brzmienie przepisów obowiązuje od 1 stycznia 2016 r. Do końca 2015 r. cały artykuł 112 Ordynacji podatkowej był stosowany do składek na ubezpieczenie społeczne. W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. orzecznictwo sądowe stało na jednolitym stanowisku potwierdzającym, że art. 112 § 6 Ordynacji podatkowej stosuje się również do składek na ubezpieczenie społeczne. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych był zobowiązany do wydawania zaświadczeń w trybie art. 306g Ordynacji podatkowej (przykładowo orzeczenia Sądu Najwyższego z: 17 stycznia 2012 r. sygn. I UZP 9/11, 2 grudnia 2009 r. sygn. I UK 177/09, 5 sierpnia 2008 r. sygn. I UZP 3/08).

Jak zostało wskazane wyżej od 1 stycznia 2016 r. nabywca przedsiębiorstwa nie jest już uprawniony do uzyskania zaświadczenia w trybie art. 306g Ordynacji podatkowej. Jak wynika z uzasadnienia do projektu zmian do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zmiana to miała na celu likwidację ograniczeń odpowiedzialności nabywców przedsiębiorstw w zakresie zaległych składek niezapłaconych przez zbywców (uzasadnienie do Ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa i niektórych innych ustaw – druk sejmowy nr 3462). W tym stanie rzeczy ograniczenie odpowiedzialności nabywcy za zaległe składki jest praktycznie niemożliwe. Przy czym należy pamiętać, że nabywca przedsiębiorstwa odpowiada jedynie zaległości z tytułu składek w zakresie w jakim składki te są finansowane przez zbywcę. Odpowiedzialność nie obejmuje zaległych składek w zakresie w jakim składki są finansowane przez samego ubezpieczonego (art. 112 § 4 punkt 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 107 § 2 Ordynacji podatkowej punkt 1 i art. 31 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podstawa prawna

Art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Wiktoria Cieślikowska, radca prawny, MDDP Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych