Realizowana przez podatnika strategia gospodarcza może przykładowo obejmować stosowanie cen promocyjnych przy wchodzeniu na dany rynek, czasową obniżkę zysków w zamian za wyższe zyski długoterminowe bądź ponoszenie przez pewien okres wyższych kosztów w celu utrzymania się na rynku lub zdobycia nowego.

Opracowując strategię gospodarczą należy brać pod uwagę wyłącznie wpływ czynników związanych z realizacją deklarowanej przez podmiot strategii gospodarczej w przypadku, gdy późniejsze działania tego podmiotu potwierdzają realizację określonej strategii, chyba że brak takiej realizacji wynika z przyczyn od podmiotu niezależnych, których nie był w stanie przewidzieć, podejmując daną strategię.¹

Dokonując opisu przyjętej przez podmiot strategii gospodarczej oraz oceny jej wpływu na dokumentowaną transakcję można posłużyć się analizą finansową, będącą częścią analizy ekonomicznej. Analiza finansowa dostarcza informacji niezbędnych do oceny sytuacji gospodarczej podmiotu poprzez analizę zjawisk i procesów finansowych, pokazujących efektywność działania przedsiębiorstwa.

Do przeprowadzenia analizy finansowej niezbędne są informacje ujęte w sprawozdaniu finansowym podmiotu, obejmujące między innymi bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych. Bazując na danych rachunkowości finansowej można obliczyć szereg wskaźników finansowych, których prawidłowa interpretacja oraz odniesienie do branży pozwoli na ocenę przyjętej przez podmiot strategii gospodarczej. W celu określenia tendencji oraz jej oceny niezbędne jest porównanie wyliczonego poziomu wskaźnika z jego wartościami z lat poprzednich.

W zależności od przyjętych założeń strategicznych podmiotu można wykorzystać szereg różnorodnych wskaźników finansowych. Najczęściej spotykanym, obok redukcji kosztów, założeniem strategii gospodarczej jest zwiększenie zysku. Efektywność działania przedsiębiorstwa można ocenić na podstawie następujących wskaźników rentowności:

• rentowność kapitału własnego (ROE)

jest najważniejszym wskaźnikiem z punku widzenia właściciela przedsiębiorstwa, gdyż wskazuje procentowo jego zarobek; wartość wskaźnika rentowności kapitału własnego informuje o zdolności przedsiębiorstwa do wypracowania zysku z wniesionych kapitałów własnych; określa ile groszy czystego zysku udało się osiągnąć podmiotowi z każdej złotówki wniesionych kapitałów własnych; im wyższa wartość wskaźnika, tym korzystniejsza sytuacja finansowa analizowanego przedsiębiorstwa, gdyż wyższa efektywność kapitału własnego może się wiązać z możliwością uzyskania wyższej nadwyżki finansowej, a tym samym wyższej dywidendy;

• rentowność aktywów (ROA)

wartość wskaźnika rentowności aktywów informuje o zdolności przedsiębiorstwa do wypracowania zysku oraz efektywności gospodarowania posiadanym przez przedsiębiorstwo majątkiem; określa wysokość zysku przypadającego na każdą złotówkę zaangażowanego majątku przedsiębiorstwa; im wyższa wartość wskaźnika, tym lepsza sytuacja finansowa analizowanego podmiotu;

• rentowność sprzedaży (ROS)

wartość wskaźnika rentowności sprzedaży określa wielkość zysku przed opodatkowaniem (brutto) jaka średnio przypada na każdą złotówkę przychodu ze sprzedaży; dokonując oceny tego wskaźnika należy się odnieść do przeciętnej rentowności dla branży, w której operuje przedsiębiorstwo, gdyż wielkość tego wskaźnika jest uzależniona od rodzaju prowadzonej działalności.

W prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie powinna być zachowana następująca zależność:

ROE > ROA > ROS

Podsumowując, sporządzając dokumentację strategii gospodarczej można posłużyć się różnorodnymi instrumentami finansowymi pozwalającymi na szczegółową analizę udostępnionych danych finansowych, umożliwiając dostarczenie niezbędnych argumentów, które wpłyną na zmniejszenie ryzyka zakwestionowania ceny transakcyjnej ustalonej przez strony dokumentowanej transakcji.

1) § 11 ust. 2 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. 2009 Nr 160 poz. 1268)