Wykazywanie do opodatkowania środków trwałych stanowiących sieci lub obiekty liniowe, np. gazociągi, kanalizacje kablowe czy linie elektroenergetyczne stanowi niejednokrotnie dla podatników problem. Wątpliwości mogą w szczególności dotyczyć podstawy opodatkowania i zasad zapłaty podatku, gdy budowla lub sieć znajduje się na terenie kilku gmin.

W świetle ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (upol) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości (PON) podlegają m.in. budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przez budowlę rozumie się obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

W celu ustalenia pojęcia budowli na potrzeby upol należy zatem posłużyć się ustawą Prawo budowlane. Prawo budowlane jako budowlę definiuje każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury. W ustawie tej zawarty jest katalog obiektów stanowiących budowle. Definicja ta obejmuje m.in. obiekty liniowe.

Przez obiekty liniowe rozumie się z kolei obiekty budowlane, których charakterystycznym parametrem jest długość. Jako przykłady takich budowli zostały wymienione drogi wraz ze zjazdami, linie kolejowe, wodociągi, kanały, gazociągi, ciepłociągi, rurociągi, linie i trakcje elektroenergetyczne, linie kablowe, wały przeciwpowodziowe i kanalizacje kablowe. Należy przy tym podkreślić, że kable zainstalowane w kanalizacji kablowej nie stanowią elementu tej budowli, co skutkuje wyłączeniem ich wartości z podstawy opodatkowania.

Podstawa opodatkowania i stawka podatku

Obiekty liniowe podlegają zatem opodatkowaniu PON jako budowle. Zgodnie z upol podstawą opodatkowania jest wartość stanowiąca podstawę obliczania odpisów amortyzacyjnych na potrzeby podatków dochodowych. Jeżeli od budowli nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa, określona przez podatnika na dzień powstania obowiązku podatkowego.

Stawka PON wynosi 2% wartości budowli. Rady gmin są uprawnione do określania tej stawki w niższej wysokości, ale z taką sytuacją można spotkać się bardzo wyjątkowo.

Obiekty liniowe wewnątrz budynków

Niekiedy jednak obiekty liniowe (lub pewna ich część) nie powinny być wykazywane do opodatkowania PON. Dotyczy to sytuacji, gdy budowla znajduje się zarówno wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz, np. w przypadku linii energetycznych zasilających budynek w energię.

Należy bowiem podkreślić, że art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, do którego w zakresie definicji budowli referuje upol, stanowi, że jako obiekt budowlany należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

W związku z tym, w przypadku budynku, wewnątrz którego są zlokalizowane fragmenty takich budowli, to ta część tego obiektu liniowego, która jest zlokalizowana w budynku nie będzie podlegać opodatkowaniu PON jako budowla. Fragment takiego obiektu jest bowiem traktowany jako składowa część budynku, który jest opodatkowany z uwzględnieniem jego powierzchni użytkowej.

 Obiekty liniowe na terenie kilku gmin

Obiekty liniowe, takie jak linie elektroenergetyczne lub światłowody mogą znajdować się na terenie dwóch lub więcej gmin. Zgodnie z przepisami upol wartość części budowli położonych w danej gminie, w przypadku budowli usytuowanych na obszarze dwóch lub więcej gmin, określa się proporcjonalnie do długości odcinka budowli położonego na terenie danej gminy.

W związku z tym, podatnik powinien dokonać podziału wartości środka trwałego według kryterium wielkości (długości) przypadającej na daną gminę. W praktyce upowszechniło się, że w celu określenia jaka część budowli powinna być deklarowana do danej gminy decyduje to, jaka część jej powierzchni (lub długości – w przypadku obiektów liniowych) przypada na daną gminę. Jeżeli zatem 80% długości danego obiektu znajduje się w jednej gminie, a pozostałe 20% w drugiej to w takiej samej proporcji należy do tych gmin zadeklarować do opodatkowania te budowlę.

Krzysztof Suchorab, doradca podatkowy i starszy konsultant w MDDP