Związek prawa podatkowego z prawem cywilnym w procesie wykładni prawa

Jednak z drugiej strony niejednokrotnie prawo podatkowe posiada związki z prawem cywilnym. Wynika to ze związku przedmiotu regulacji prawa podatkowego ze stosunkami społecznymi kształtującymi się w sferze gospodarczej. Zwróćmy bowiem uwagę, iż realizacja norm prawa cywilnego przez podmioty tego prawa- jak choćby zawarcie umowy czy bycie właścicielem rzeczy- skutkować będzie powstaniem stanu faktycznego rodzącego obowiązek podatkowy.

Podatek to przecież zawsze skutek ekonomiczny jakiegoś działania podjętego przez podatnika, nie można zatem  w moim odczuciu oddzielić prawa cywilnego – którego normy wyznaczają ramy prawne działań gospodarczych od prawa podatkowego i danie temu ostatniemu całkowitej autonomii. Te dwie gałęzie prawa współgrają ze sobą i przenikają się wzajemnie. Ponadto nietrudno zauważyć, iż prawo podatkowe albo wprost posługuje się pojęciami cywilnoprawnymi wywodzącymi się Kodeksu Cywilnego, albo bazuje na rozwiązaniach cywilnoprawnych tam przyjętych.

Jednak nierzadko zdarza się, że ustawodawca lub organy stosujące prawo nadają pojęciom zaczerpniętym z prawa cywilnego nowe znaczenie, co może wywoływać dodatkowe problemy z interpretacją przepisów podatkowych. Opisane związki prawa podatkowego z cywilnym sprawiają, iż niektórzy autorzy określają je „prawem podwójnej wykładni”. Oznacza to, że aby możliwe było zastosowanie normy prawa podatkowego konieczne jest nie tylko dokonanie wykładni przepisu tego prawa, ale również prawidłowa ocena zdarzeń zaistniałych na gruncie cywilnoprawnym.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej, który określa obowiązek organów podatkowych do wystąpienia do sądu powszechnego w celu interpretacji regulacji cywilnoprawnych, które mogą mieć wpływ na kształt stosunku prawnego. W myśl wspomnianej regulacji, jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa.

Przepisy prawa podatkowego odsyłają również niejednokrotnie wprost do regulacji cywilnoprawnych. Przykładem może być art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT, który przewiduje, że nie można dokonać odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktury, dokumentującej czynności określone w art. 58 k.c. (czynność nieważna) oraz art. 83 k.c. (czynność pozorna).

Trzeba mieć też na względzie regulacje podatkowe, które podkreślając autonomię prawa podatkowego, wskazują jednocześnie na zakaz odwoływania się do regulacji cywilnoprawnych. Jako przykład można w tym przypadku przytoczyć art. 5 ust. 2 ustawy o VAT, który przewiduje, iż czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT bez względu na dochowanie należytej formy cywilnoprawnej czynności.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *