Postępowanie to, toczące się przed sądem miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika ustawodawca określił jako wyjawienie majątku oraz unormował w treści art. 913 i n. kodeksu postępowania cywilnego. Wniosek wierzyciela o wyjawienie majątku dłużnika może zostać złożony zarówno przed wszczęciem egzekucji, w jej toku lub po stwierdzeniu jej bezskuteczności, z tym jednak zastrzeżeniem, że złożenie wniosku przed wszczęciem postępowania wymaga od wierzyciela uprawdopodobnienia, że nie uzyska on w pełni zaspokojenia swej należności ze znanego mu majątku dłużnika albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy. Wniosek złożony w toku bezskutecznego postępowania egzekucyjnego, lub po jego umorzeniu nie wymaga oczywiście przedstawiania podobnej argumentacji, tu bowiem wymagane jest jedynie przedstawienie dokumentu, z którego taka bezskuteczność wynika (najczęściej będzie to zawiadomienie komornika o bezskutecznej egzekucji, postanowienie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 824 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego tj. ze względu na bezskuteczność egzekucji).
Wniosek o wyjawienie majątku zawierać musi żądanie wierzyciela o zobowiązanie dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych. W ramach postępowania o wyjawienie majątku wierzyciel może żądać ponadto wyjawienia stanu oszczędności na rachunkach bankowych dłużnika, wydania książeczki oszczędnościowej lub innego dowodu posiadania wkładu. Wniosek o wyjawienie majątku podlega opłacie stałej, która zgodnie z art. 70 pkt 5 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wynosi 40,00 zł.
Sąd rozpoznaje wniosek o wyjawienie majątku po wezwaniu oraz wysłuchaniu stron, jeżeli się stawią. Wyjawienie majątku przez dłużnika poprzedza złożenie przez niego stosownego przyrzeczenia, w którym ręczy za rzetelność przedstawionego wykazu majątku.
W postępowaniu o wyjawienie majątku Sąd został wyposażony w dodatkowe kompetencje porządkowe, mające dyscyplinować dłużnika. I tak w przypadku, gdy dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia, sąd może skazać go na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca. Przedmiotowe środki przymusu Sąd może zastosować także w przypadku uchylania się przez dłużnika od wydania książeczki oszczędnościowej lub innego odpowiedniego dowodu albo wskazania osoby, u której się one znajdują.
Wszczęcie postępowania o wyjawienie majątku przez wierzyciela skutkuje również po zakończeniu tego postępowania. Zapis art. 9181 kodeksu postępowania cywilnego stanowi bowiem, że dłużnik, który złożył przyrzeczenie lub do którego zastosowano środki przymusu, obowiązany jest do złożenia nowego wykazu i przyrzeczenia na żądanie tego samego lub innego wierzyciela, gdy od złożenia przyrzeczenia lub wyczerpania środków przymusu upłynął okres jednego roku.
W praktyce instytucja wyjawienia majątku dłużnika nie ma doniosłego charakteru, pomimo, że wierzyciele korzystają z niej dosyć często. Dla dłużnika, który uchyla się od uregulowania należności bądź ukrywa swój majątek autorytet sądu, lub złożenie przyrzeczenia zazwyczaj nie są wystarczającym uzasadnieniem dla złożenia prawdziwego wykazu swojego majątku. Sądy niezwykle rzadko decydują się także na użycie środków bezpośredniego przymusu, jak doprowadzenie do sądu czy areszt. Te argumenty przemawiają za tym, ażeby przed wystąpieniem o wyjawienie majątku wykorzystać wszystkie instytucje, które ustawodawca daje do dyspozycji komornikowi jak np. wezwanie dłużnika do złożenia wyjaśnień w trybie art. 801 kodeksu postępowania cywilnego czy poszukiwanie majątku przez komornika na wyraźne zlecenie wierzyciela w oparciu o art. 797 1 kodeksu postępowania cywilnego.