Idea cyklu życia produktu nakreślona została w marketingu. Zgodnie z nią produkt istniejąc na rynku, przechodzi przez kilka faz swego życia, z których każda różni się intensywnością wzrostu sprzedaży. Poszczególne fazy życia produktu to:

• faza wprowadzania produktu na rynek,
• faza wzrostu,
• faza dojrzałości,
• faza spadku.

Należy także pamiętać o etapie poprzedzającym wprowadzenie produktu na rynek, w którym prowadzone są badania nad opracowaniem koncepcji oraz prototypu nowego wyrobu. Bardzo często ten wstępny etap stanowi dużą część cyklu życia produktu oraz jest związany z ponoszeniem dużych wydatków.

Cykl życia produktu wyznaczany jest dla każdego produktu i jego odmian oddzielnie. Zależy od takich czynników jak:

–  Rodzaj produktu;
–  możliwość jego zróżnicowania – warianty
–  podatność na zmiany koniunkturalne np. modę
–  rodzaj zaspokajanych potrzeb konsumentów
–  postęp techniczny i technologiczny w procesach wytwarzania
–  struktura podmiotów działających na rynku

Koncepcja cyklu życia produktu jest użyteczna w zarządzaniu strategicznym. Zaletą tego rachunku jest kompleksowe podejście do kalkulacji i zarządzania kosztami w długim okresie. Ta kompleksowość przejawia się w tym, iż przedstawiany rachunek kosztów ujmuje wszystkie kategorie zasobów zużywanych w różnych fazach cyklu życia produktu. Trzema głównymi grupami kosztów, stanowiącymi przedmiot kalkulacji w rachunku kosztów cyklu życia produktu są:

• koszty badań i rozwoju ponoszone w fazie przedprodukcyjnej,
• koszty produkcji, sprzedaży oraz inne składniki kosztów ponoszone w fazie rynkowej produktu,
• koszty zakończenia produkcji występujące w ostatniej fazie cyklu życia produktu

Pozwala to na określenie spodziewanego zysku na sprzedaży w całym okresie trwania cyklu życia produktu. Przy obliczaniu zysku uwzględnia się koszty badań i rozwoju oraz inne koszty, którym poświęca się mniej uwagi w tradycyjnych systemach kalkulacji kosztów. W ten sposób uzyskuje się informację o rentowności produktu. O ile bowiem sprzedaż określonego wyrobu może być rentowna w poszczególnych okresach cyklu życia produktu, o czym informują dane pochodzące z krótkookresowego rachunku kosztów, o tyle sprzedaż tego samego produktu nie musi być rentowna w długim okresie czasu. Uznaje się, że produkt jest rentowny wtedy, gdy skumulowana wielkość przychodów ze sprzedaży pokryje z nadwyżką skumulowane koszty cyklu życia produktu.

zobacz również:

• Rachunek cyklu życia produktu, część 1
• Rachunek cyklu życia produktu, część 2