W poprzednich częściach zaprezentowane zostały kluczowe pojęcia, wymogi formalne stosowania., rodzaje powiązań zabezpieczających i zasady  zabezpieczania wartości godziwej a także zasady księgowego ujęcia. Teraz zatem czas na przykład.
Założenia:
Spółka OMEGA S.A. jest producentem miedzi. Na dzień 31 lipca 2011 r. stan zapasów miedzi wynosił 10 tys. ton po koszcie wytworzenia 1 tony równym 18 364 PLN. Zgodnie z konsekwentnie stosowaną polityką zarządzania ryzykiem Spółka zabezpiecza wartość rynkową posiadanych zapasów miedzi, zajmując pozycję krótką w kontrakcie forward o następującej charakterystyce:

• instrument bazowy: 10 tys. ton miedzi,
• cena rozliczeniowa: 27 409 PLN/tonę,
• data rozliczenia kontraktu: 31.10.2011,
• sposób rozliczenia kontraktu: przelew środków pieniężnych w wysokości różnicy pomiędzy wartością rynkową instrumentu bazowego w dniu rozliczenia (równowartość w PLN 1 tony miedzi na Londyńskiej Giełdzie Metali) a wartością instrumentu bazowego po cenie rozliczeniowej.

Spółka stosuje rok obrotowy trwający od 1 października do 30 września następnego roku.

Charakterystyka powiązania zabezpieczającego:

 – pozycja zabezpieczana: zapas 10 tys. ton miedzi,
– ryzyko będące przedmiotem zabezpieczenia: ryzyko obniżenia się cen rynkowych miedzi, które są silnie skorelowane z sytuacją na Londyńskiej Giełdzie Metali,
– instrument zabezpieczający: pozycja krótka zajęta na kontrakcie forward (sprzedaż kontraktu forward) o parametrach określonych powyżej.

Metodologia pomiaru efektywności zabezpieczenia:

 – wstępna (w momencie zawierania transakcji zabezpieczającej): zakłada się wysoką skuteczność zabezpieczenia ze względu na zbieżność parametrów pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego,
– bieżąca (w czasie trwania transakcji zabezpieczającej): porównanie skumulowanych (od momentu ustanowienia zabezpieczenia) zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz wartości godziwej pozycji zabezpieczanej.

Zakłada się, że spełnione zostały wszystkie wymogi dokumentacyjne warunkujące stosowanie rachunkowości zabezpieczeń.
[page_break]

Kształtowanie się (w PLN) bieżącej i terminowej ceny 1 tony miedzi oraz wartości godziwej pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego na interesujące nas dni przedstawia poniższa tabela:

Ewidencja transakcji zabezpieczającej w księgach rachunkowych:
1. Ujęcie zawartego kontraktu forward w księgach rachunkowych (jednocześnie jako aktywo i zobowiązanie finansowe) w wartości nominalnej 274 090 000 PLN (10 000 x 27 409).

2. Wycena instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej na dzień bilansowy 30.09.2011.
Najpierw należy dokonać oceny efektywności zabezpieczenia (obejmującej okres 31.08.–30.09.2011) => Wzrostowi wartości godziwej pozycji zabezpieczanej (+4 370 000 PLN) towarzyszy spadek wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (- 4 130 000 PLN). Efektywność zabezpieczenia wynosi zatem 94,51% [(4 130 000/4 370 000) x 100%] i mieści się w przedziale dopuszczalnej efektywności (80-125%).

W księgach rachunkowych wykazana zostanie:

 a) zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (spadek) 4 130 000 PLN
b) zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej (wzrost)  4 370 000 PLN

Skutki transakcji zabezpieczającej zostaną uwzględnione w wycenie bilansowej pozycji zabezpieczanej – wartość objętego transakcją zabezpieczającą zapasu miedzi w bilansie sporządzonym na dzień 30.09.2011 wyniesie 183 880 000 PLN;
na kwotę tę składają się:

 – wartość zapasu miedzi w koszcie wytworzenia 183 640 000 PLN (10 000 x 18 364 PLN),
– zmiana wartości rynkowej miedzi + 4 370 000 PLN,
– zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego – 4 130 000 PLN.

Jednocześnie w rachunku zysków i strat wykazany zostanie wynik transakcji zabezpieczającej za okres od dnia jej zawarcia do dnia bilansowego w wysokości 240 000 PLN jako przychody finansowe w pozycji „Aktualizacja wartości inwestycji”.

3. Rozliczenie transakcji zabezpieczającej w dniu 31.10.2011.
Należy najpierw ponownie dokonać oceny efektywności zabezpieczenia (obejmującej okres 31.08.-31.10.2011) => Spadkowi wartości godziwej pozycji zabezpieczanej (-4 130 000 PLN) towarzyszy wzrost wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (+ 4 520 000 PLN). Efektywność zabezpieczenia wynosi zatem 109,44 % [(4 520 000/4 130 000) x 100%] i wciąż mieści się w przedziale dopuszczalnej efektywności (80-125%).
[page_break]

W księgach rachunkowych wykazana zostanie:

 a) zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego
(wzrost) 8 650 000 PLN (4 520 000 –(– 4 130 000))
b) zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej
(spadek) 8 500 000 PLN (269 570 000 – 278 070 000)
c) rozliczenie kontraktu forward
– cena instrumentu bazowego (1 tony miedzi) na dzień rozliczenia 26 957 PLN/t
– cena rozliczeniowa ustalona w momencie zawarcia kontraktu  27 409 PLN/t
– różnice w wartości instrumentu bazowego przy ilości 10 tys. ton 4 520 000 PLN

Ponieważ Spółka zajęła w kontrakcie forward pozycję krótką, a cena rynkowa miedzi jest niższa od ceny rozliczeniowej, Spółka osiąga zysk w wysokości 4 520 000 PLN. Kwota ta wpływa na rachunek bankowy Spółki w dniu rozliczenia kontraktu.

Po operacji rozliczenia kontraktu forward wartość objętego transakcją zabezpieczającą zapasu miedzi wynosi 179 510 000 PLN (koszt wytworzenia 183 640 000 PLN skorygowany o kwotę 4 130 000 PLN stanowiącą zmianę wartości rynkowej zapasów od dnia zawarcia transakcji zabezpieczającej).

Schemat księgowań: