Wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia oznacza, że podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. Taka konstrukcja wiąże się z tym, że sprzedawca towaru lub usługi powinien wystawić fakturę w kwocie netto, tzn. bez stawki i kwoty podatku (art. 106 ust. 1a u.p.t.u, por. art. 17 ust. 2 u.p.t.u.). § 5 ust. 15 r.f. wskazuje natomiast, że faktura stwierdzająca dokonanie dostawy towarów, dla której podatnikiem zgodnie z przepisami ustawy jest nabywca towaru, zamiast danych dotyczących stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem powinna zawierać:

1) adnotację, że podatek rozlicza nabywca, lub
2) wskazanie właściwego przepisu ustawy lub dyrektywy, wskazującego, że podatek rozlicza nabywca, lub
3) oznaczenie „odwrotne obciążenie”.

Faktura taka powinna zostać wystawiona na zasadach ogólnych, tzn. nie później niż 7. dnia od wydania towaru, a jeżeli przed wydaniem towaru sprzedawca otrzymał część lub całość należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę) – faktura powinna być wystawiona nie później niż 7. dnia od otrzymania zapłaty.

Nabywca ww. towaru lub usługi powinien wystawić fakturę wewnętrzną oraz wykazać w niej podatek należny z tytułu transakcji. Zgodnie z art. 29 ust. 18a u.p.t.u., w przypadku takich transakcji podstawą opodatkowania jest kwota, którą nabywca lub usługobiorca jest obowiązany zapłacić (podatek powinien zostać doliczony do tej kwoty, a nie z niej „wytrącony”). Dla nabywcy podatek należny wykazany na fakturze wewnętrznej może stanowić jednocześnie podatek naliczony w takim zakresie, w jakim zakupiony towar lub usługa zostaną wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a i b u.p.t.u.).

W przypadku omawianych transakcji rozliczanych zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia, sprzedawca powinien wykazać dostawę towaru w deklaracji VAT-7 w kwocie netto w pozycji 41, natomiast nabywca powinien wykazać transakcję zarówno w pozycji 41 (kwota netto), jak i w pozycji 42 (kwota podatku należnego). Podatek naliczony nabywca wykazuje w deklaracji VAT-7 według zasad ogólnych.

Więcej informacji na temat handlu złomem i uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych można znaleźć w e-booku „Faktura VAT 2011. Praktyczne problemy, najnowsze zmiany, bieżące orzecznictwo”. Z e-booka dowiesz się m.in. w jakim momencie w przypadku omawianych transakcji powstaje obowiązek podatkowy.