Sprawa dotyczy zagranicznych podmiotów, które nabywają w Polsce od polskich podatników VAT towary, a następnie odsprzedają je odbiorcom, również będącym podatnikami VAT w Polsce i posiadającym siedzibę na terytorium Polski. W celu udokumentowania tych transakcji, podmiot zagraniczny wystawia faktury sprzedaży, nie wykazując na nich jednak polskiego podatku VAT należnego, a jednocześnie odlicza VAT z otrzymanych faktur zakupowych. W konsekwencji, w wyniku zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia przy dostawie dokonywanej przez podatnika zagranicznego (nieposiadającego stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce) na rzecz polskiego odbiorcy dochodzi do sytuacji, gdzie podatnik zagraniczny wykazuje znaczącą nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym.
Ministerstwo Finansów przez długi czas stało na stanowisku, że w przypadku zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, gdzie rozliczenie podatku należnego dokonywane jest przez nabywcę towarów, skutkuje koniecznością uznania, że czynności wykonywane przez podmiot zagraniczny należy traktować jako nieopodatkowane. W konsekwencji, organy podatkowe odmawiały zwrotu VAT naliczonego zgodnie z art. 87 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. na podstawie deklaracji VAT, na rachunek bankowy w podstawowym terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji.
Stanowisko organów podatkowych uległo dość zasadniczej zmianie pod koniec 2010 r. 5 listopada 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając z upoważnienia Ministra Finansów wydał interpretację (znak IPPP3/443-359/10-7/S/KG/SM), w której uznał, że zagraniczny podmiot dokonując na terytorium Polski sprzedaży, z której VAT rozlicza nabywca, wykonuje czynności opodatkowane VAT. Bez znaczenia w tym przypadku pozostaje fakt, iż podmiot zagraniczny wystawia faktury bez polskiego VAT, zaś w deklaracji podatkowej nie wykazuje podatku należnego.
W ten sposób, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, iż rozliczenie podatku należnego przez nabywcę nie ma żadnego wpływu na przedmiot opodatkowania, którym jest dostawa towarów lub usług. Wobec powyższego, zagraniczny podmiot nieposiadający stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce ma prawo do zwrotu VAT na rachunek bankowy, w terminie 60 dni od daty złożenia rozliczenia.
Zmiana stanowiska Ministra Finansów jest szczególnie istotna w świetle nowelizacji ustawy o VAT, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2011 r. Oprócz wielu innych zmian, ustawodawca doprecyzował przepisy dotyczące dostawy towarów lub świadczenia usług na terenie Polski przez podmioty nieposiadające w Polsce siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności.
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o VAT, takie podmioty nie będą uprawnione do wystawiania faktur z polskim VAT (co było możliwe na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów). Jednocześnie podmiot nabywający towary lub usługi od zagranicznego podmiotu nieposiadającego stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce jest zobowiązany do samonaliczenia podatku VAT od nabywanych towarów i usług.
Przedstawiona wyżej interpretacja umożliwia zatem zagranicznym podmiotom uzyskanie zwrotu VAT naliczonego w podstawowym terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji. Jednak należy zwrócić uwagę na fakt, iż opisana powyżej interpretacja przepisów prawa podatkowego została wydana na podstawie korzystnego dla podatnika wyroku sądu administracyjnego. Ocena, czy liberalizacja podejścia Ministra Finansów jest przejawem długofalowej zmiany stanowiska, czy też zastosowaniem się do wydanego przez sąd administracyjny wyroku wymaga monitorowania wydawanych przez organy podatkowe interpretacji.
