Może dojść do sytuacji, w której spadkodawca z jakiegoś powodu zależeć będzie na tym, by jego ostatnia wola była wykonana przez określoną przez niego osobę, którą darzy szczególnym zaufaniem. Cel jaki może przyświecać spadkodawcy to ewentualne zaoszczędzenie przyszłym spadkobiercom kłopotów związanych z zaspokojeniem długów spadkowych lub uniknięcie konfliktów między nimi na płaszczyźnie zarządzania spadkiem. Osobą, która powoływana jest w testamencie w celu zrealizowania ostatniej woli testatora, nazywana jest wykonawcą testamentu.

Wykonawca testamentu może zostać ustanowiony przez spadkodawcę tylko i wyłącznie w testamencie, przy czym należy zaznaczyć, że dopuszczalna jest tutaj każda forma testamentu zwykłego, jak i szczególnego. Przed nowelizacją prawa spadkowego istniała możliwość powołania tylko i wyłącznie jednego wykonawcy testamentu. Mocą noweli z 18.03.2011 r. wprowadzono w tym zakresie dość istotne zmiany, polegające na jednoznacznym i wyraźnym dopuszczeniu możliwości ustanowienia przez spadkodawcę jednego lub kilku wykonawców testamentu, o czym przesądza treść art. 986 § 1 k.c. Mimo aprobaty na jaką zasługuje wprowadzenie owego rozwiązania, stwierdzić należy, że wprowadzona przez ustawodawcę regulacja nie jest wyczerpująca, ponieważ nie została rozstrzygnięta kwestia, jak ma wyglądać współdziałanie kilku wykonawców testamentu. Powołania wykonawcy dokonuje spadkodawca. Występuje tutaj, zresztą tak jak w przypadku innych rozrządzeń testamentowych, zasada osobistego działania spadkodawcy, zgodnie z którą to on sam musi wskazać osobę wykonawcy testamentu i nie jest w tym zakresie dopuszczalne upoważnienie kogokolwiek, w tym także sądu spadku, do wskazania osoby wykonawcy testamentu. Przy powoływaniu wykonawcy testamentu spadkodawca nie musi określać jego imienia i nazwiska, ponieważ wystarczające w tym zakresie będzie podanie danych tej osoby, które pozwolą na jej zindywidualizowanie, a więc możliwe jest np. postanowienie, w którym spadkodawca stwierdza, że wykonawcą testamentu ustanawia swoją żonę. Zgodnie  z art. 986 § 2 k.c. wykonawca testamentu musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, tak więc musi być pełnoletni i nie może być osobą, która została ubezwłasnowolniona. Przy dokonywaniu oceny, czy owa przesłanka jest spełniona, należy brać pod uwagę stan, który istnieje w chwili otwarcia spadku, a nie w chwili sporządzenia przez spadkodawcę testamentu. Warto także wspomnieć, że osoba ustanowiona wykonawcą testamentu nie musi wykazywać żadnych szczególnych kwalifikacji. Nie ma również przeszkód, aby wykonawcą był jeden ze współspadkobierców lub zapisobierca. Nie ma także żadnych wątpliwości, że spadkodawca może powołać zastępczego wykonawcę testamentu na wypadek, gdyby wykonawca testamentu powołany w pierwszej kolejności nie mógł bądź nie chciał przyjąć powierzonych mu obowiązków. Niejasności powstają natomiast na tle charakteru prawnego stanowiska wykonawcy testamentu, które rodzą pewne konflikty w doktrynie. Zgodnie twierdzi się, że wykonawca nie jest niczyim przedstawicielem, ani spadkodawcy, ani spadkobiercy, ani zapisobiercy. Jego działania są działaniami dokonywanymi we własnym imieniu, ale nie we własnym interesie i nie na swój rachunek.