We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że dostarcza towary zobowiązanym do zakupu u niego supermarketom budowlanym. Gorsza sytuacja finansowa kontrahentów powoduje, że dokonują one mniejszej ilości zakupów, co przekłada się wprost na osiągane przez podatnika przychody. Podatnik zamierza zawrzeć ze spółką z tej samej grupy kapitałowej umowę, na mocy której spółka ta umorzy kontrahentom podatnika cześć ich długów, natomiast podatnik zrekompensuje straty powstałe na skutek umorzenia wypłacając tej spółce odpowiednie kwoty pieniężne. Podatnik zapytał, czy wynagrodzenie wypłacone spółce dokonującej umorzenia może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W ocenie podatnika odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Podatnikowi zależy bowiem na tym, aby sytuacja finansowa jego kontrahentów była na tyle stabilna, aby mogli oni dokonywać u niego zakupów. Jeżeli dzięki zorganizowanemu przez podatnika umorzeniu długów sytuacja ta się poprawi, to będą oni kontynuować zakupy, a tym samym zwiększą się przychody podatnika. Jeżeli natomiast do umorzenia nie dojdzie, część kontrahentów może zostać postawiona w stan upadłości lub likwidacji. W takim przypadku przychody podatnika ulegną zmniejszeniu, co oznaczać będzie częściową utratę źródła przychodów. Podatnik dodał, że umorzone zostaną zobowiązania tylko tych kontrahentów, z którymi współpraca rokuje zwiększenie przychodów.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Zdaniem organu wynagrodzenie wypłacone na rzecz spółki dokonującej umorzenia zobowiązań nie będzie miało wpływu na powstanie lub zwiększenie przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Jako takie nie może więc stanowić dla podatnika kosztu uzyskania przychodów.
WSA w Poznaniu podzielił stanowisko organu. W ocenie Sądu z punktu widzenia wzorca racjonalnie działającego podmiotu nie można dopatrzyć się korzyści, które wydatek związany z umorzeniem zobowiązań kontrahentów przyniesie podatnikowi. Ponadto podatnik nie wyjaśnił, czy na sytuację finansową kontrahentów wpłynęło wyłącznie zadłużenie wobec spółki, która dokona umorzenia oraz czy umorzenie z całą pewnością poprawi tę sytuację. W konsekwencji nie ma pewności, że umorzenie zadłużenia kontrahentów przyniesie oczekiwany przez podatnika skutek w postaci zwiększenia jego przychodów.
Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Zwrot przez podatnika równowartości kwoty umorzonych wierzytelności swojego stałego kontrahenta spółce należącej do tej samej grupy kapitałowej, na podstawie stosownej umowy cywilnoprawnej, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.”
Komentarz
Stanowisko Sądu może dziwić, szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę fakt, iż sprawa dotyczyła postępowania związanego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, a więc zarówno organy jak i Sąd odnosiły się wyłącznie do przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego. Podatnik wskazał natomiast wprost, iż zakłada, że umorzenie zobowiązań kontrahentów przez spółkę z jego grupy kapitałowej w zamian za zrefundowanie przez podatnika umorzonych kwot na tyle poprawi kondycję finansową kontrahentów, że będą oni w stanie kontynuować zakupy u podatnika. Dodatkowo podatnik stwierdził też, iż umorzenie dotyczyć będzie wyłącznie tych kontrahentów, którzy dają perspektywy na zwiększenie obrotów w transakcjach z podatnikiem.
W powyższej sytuacji stanowisko WSA może wydawać się zbyt daleko idące. Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na założeniu, iż podatnik nie wykazał, że umorzenie w sposób skuteczny poprawi sytuację finansową kontrahentów. Jak wskazano takie założenie podatnik poczynił przedstawiając stan faktyczny sprawy. W konsekwencji istniały podstawy do przyjęcia, iż poniesiony przez niego wydatek miał na celu zachowanie źródła przychodów, jakim były transakcje handlowe z wybranymi kontrahentami.
Niezależnie od tego, czy stanowisko Sądu jest prawidłowe czy też nie, lektura prezentowanego orzeczenia wyraźnie wskazuje, jak ważne jest wyczerpujące przedstawienie stanu sprawy oraz własnego stanowiska podatnika w treści wniosku o wydanie interpretacji. Bardzo często bowiem cel składania takiego wniosku oraz szanse na uzyskanie oczekiwanego rozstrzygnięcia są niweczone przez samego podatnika, który nie wykazuje należytej staranności w prawidłowym sformułowaniu wniosku. Ewentualne nieścisłości w treści wniosku mogą natomiast zaważyć na sposobie rozstrzygnięcia sprawy przez Ministra Finansów, a następnie przez Sąd. Aby uniknąć takich problemów, podatnicy powinni więc przede wszystkim zadbać o to, aby ich wniosek zawierał wszystkie informacje, które mogą być istotne dla końcowego rozstrzygnięcia sprawy.
