Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że nabędzie – w drodze aportu – przedsiębiorstwo powiązanej z nim spółki. Zapytał, czy wydatki poniesione na spłatę zobowiązań przejętych wraz z nabytym przedsiębiorstwem będą dla niego kosztami uzyskania przychodów. W ocenie podatnika wydatki na spłatę przejętych zobowiązań nie będą kosztem uzyskania przychodu zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. b) u.p.d.o.p.,¹ jednakże zapłacone odsetki od tych zobowiązań będą kosztem uzyskania przychodu – zgodnie z art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wyjaśnił, że wydatki poniesione na spłatę zobowiązań przejętych w związku z nabyciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz związanych z tym odsetek nie będą mogły zastać zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, gdyż zobowiązania związane ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa są rozliczone w związku z transakcją nabycia zorganizowanej masy majątkowej.

WSA w Białymstoku uchylił zaskarżoną interpretację a wyrok ten znalazł następnie akceptację NSA. Sąd stwierdził, że w drodze aportu podatnik nabędzie określone aktywa majątkowe (zorganizowaną część przedsiębiorstwa), ale także towarzyszące im zobowiązania. Jeżeli zatem wykorzystanie przejętych aktywów, np. określonych składników majątkowych stanowiących zakład produkcyjny przynosi podatnikowi przychody, to również towarzyszące temu od momentu wniesienia aportu (sprzedaży) koszty, w tym również obejmujące obsługę przejętych zobowiązań, które pozwoliły na sfinansowanie tych aktywów, nie powinny być z założenia wykluczone z kosztów uzyskania przychodów tylko dlatego, że zdarzenia gospodarcze, z których one wynikają, miały miejsce jeszcze przez przejęciem przedsiębiorstwa. Wprawdzie więc przejęte przez podatnika zobowiązania mają swe źródło w stosunkach prawnych zawartych przez spółkę wnoszącą aport (sprzedającą zakład), a przejęcie przez podatnika tych zobowiązań nastąpiło w ramach konstrukcji szeroko rozumianego prawa cywilnego, niemniej jednak, odnoszące się do nich koszty z tytułu spłaty odsetek dotyczą już działalności podatnika i w związku z jego działalnością powinny być rozpatrywane w kontekście art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Fakt, iż celem wydatków, m.in. na spłatę przejętego długu i należnych od niego odsetek jest wykonanie stosunku zobowiązaniowego (cywilnego) nie wyklucza automatycznie uznania, iż wydatki te (na spłatę odsetek) mogą być w sensie podatkowym ponoszone w celu uzyskania przychodów (zabezpieczenia źródła przychodów).”

Komentarz
Prezentowany wyrok jest korzystny dla przedsiębiorców, którzy w drodze aportu lub innej formy nabycia własności nabyli przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, przejmując jednocześnie część zadłużenia tego przedsiębiorstwa. Stanowisko Sądu potwierdza, że w takiej sytuacji wydatki związane z obsługą przejętych zobowiązań, w szczególności zapłacone z tego tytułu odsetki, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli oczywiście wykazują niezbędny związek z przychodami. Bez znaczenia w tym zakresie pozostaje natomiast to, że dana operacja gospodarcza rodząca określone zobowiązanie została podjęta przez podmiot wnoszący aport, a nie przez samego podatnika.

NSA potwierdził poglądy prezentowane m.in. przez WSA w Warszawie. Analogiczne stanowisko Sąd ten wyraził bowiem w wyroku z dnia 22 grudnia 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 2457/10. Okoliczność ta może stanowić istotny argument w ewentualnych sporach prowadzonych przez podatników w powyższej materii, szczególnie, że wskazane wyroki WSA i NSA stanowią zaprzeczenie wcześniejszych poglądów wyrażanych w tym zakresie przez NSA. We wcześniejszym orzecznictwie NSA stał bowiem na stanowisku, że „spłata przejętego długu i związanych z nim odsetek nie może zasadniczo stanowić kosztu uzyskania przychodu przejemcy w rozumieniu art. 15 ust. 1 (in initio) u.p.d.o.p., nawet gdyby korzystał on z praw do przedmiotów nabytych za wartość tego długu przez pierwotnego dłużnika.” – wyrok NSA z dnia 16 kwietnia 2008 roku, sygn. akt II FSK 1676/06.

1) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)