Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że prowadzi działalność deweloperską polegającą na budowie budynków mieszkalnych oraz ich sprzedaży. Podatnik finansuje realizację projektu ze środków własnych (kapitał zakładowy), kredytów bankowych oraz pożyczek uzyskanych od udziałowców. Podatnik zapytał, kiedy powinien ująć w kosztach uzyskania przychodów odsetki oraz zrealizowane różnice kursowe od pożyczek i kredytów zaciągniętych na potrzeby danego projektu budowlanego. Zdaniem podatnika zapłacone odsetki od pożyczek i kredytów oraz zrealizowane różnice kursowe nie powinny być rozliczane na bieżąco jako koszty uzyskania przychodów (tzn. w momencie zapłaty odsetek i realizacji różnic kursowych), lecz powinny zwiększać wartość inwestycji budowlanej i być rozliczone jako koszty w momencie sprzedaży wybudowanych lokali mieszkalnych (uzyskania z tego tytułu przychodów). Podatnik wskazał także, że koszty finansowania inwestycji budowlanej stanowią koszty bezpośrednio związane z przychodem w rozumieniu art. 15 ust. 4 u.p.d.o.p.¹ i jako takie powinny być uznane za koszt uzyskania przychodu w roku podatkowym, w którym występuje związany z nimi przychód.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że zaciągnięcie kredytu związane jest z działalnością podatnika, a wydatki ponoszone w związku z takim kredytem ponoszone są w celu uzyskania przychodów i stanowią wydatki inne niż bezpośrednio związane z przychodami. W przypadku odsetek i różnic kursowych nie zachodzi bezpośrednia relacja tych kosztów z przychodami, nie istnieje uchwytny związek kosztów z konkretnymi przychodami. Stąd też datę, w której takie wydatki (pośrednio związane z przychodami) mogą być zaliczone do kosztów, wyznacza art. 15 ust. 4d i art. 15 ust. 4e u.p.d.o.p. co oznacza, że są one potrącalne w dacie poniesienia.

WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację podzielając stanowisko prezentowane w sprawie przez podatnika. Odmiennego zdania był jednak NSA. W ocenie NSA skapitalizowane odsetki od pożyczek (kredytów), tak samo jak różnice kursowe, nie stanowią wydatków, z których i na podstawie których wytwarzane są towary; pozostają bowiem w bezpośrednim związku tylko z określonymi operacjami pieniężnymi w obszarze kredytowania, nie są natomiast bezpośrednim źródłem finansowania przychodowej działalności wytwórczej. W konsekwencji wartość skapitalizowanych odsetek oraz ujemnych różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zaciągniętych w celu wytworzenia towarów do sprzedaży, stanowi inny niż bezpośredni koszt uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Wartość skapitalizowanych odsetek oraz ujemnych różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zaciągniętych w celu wytworzenia towarów do sprzedaży, stanowi inny niż bezpośredni koszt uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p.”

Komentarz
Na łamach portalu Taxfin prezentowaliśmy prawomocny już wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 października 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 1796/10, w którym Sąd dopuścił, z pewnymi wyjątkami, traktowanie wydatków ponoszonych w trakcie procesu inwestycyjnego jako wydatków bezpośrednio związanych z przychodami ze sprzedaży gotowych obiektów budowlanych. Zdaniem WSA „wydatki ponoszone przez dewelopera w ramach procesu inwestycyjnego takie jak m.in. koszty usług zarządzania procesem realizacji projektu, usług koordynacji procesu sprzedaży oraz usług marketingowych stanowią wydatki bezpośrednio związane z przychodem z tytułu sprzedaży mieszkań i jako takie są potrącane w roku podatkowym, w którym podatnik osiągnął przychód. Natomiast koszt opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu oraz koszt podatku od nieruchomości stanowią koszty pośrednio związane z osiąganymi przychodami potrącane w roku ich poniesienia.”

W prezentowanym wyroku NSA częściowo zmodyfikował powyższe stanowisko WSA w Warszawie. Uznał, że również koszty odsetek od pożyczek zaciągniętych w celu sfinansowania inwestycji budowlanej oraz różnice kursowe od tych pożyczek stanowią koszty pośrednio związane z osiąganymi przychodami. W konsekwencji również i te koszty powinny być podatnika zaliczane do kosztów uzyskania przychodów już w momencie poniesienia, a nie dopiero z chwilą osiągnięcia przychodu.

Jednocześnie warto zauważyć, że w interpretacjach organów podatkowych można spotkać stanowiska odmienne od tego wyrażonego przez NSA. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 27 maja 2011 roku nr IBPBI/2/423-530/11/BG Minister Finansów uznał, że koszty odsetek i różnic kursowych, odnoszące się do konkretnego projektu są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.  Czas pokaże, czy prezentowany wyrok NSA wpłynie na kierunek orzekania w podobnych sprawach przez organy podatkowe.

1) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)