We wniosku o wydanie interpretacji podatnik wskazał, że realizuje projekty finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zapytał, czy dochody uzyskiwane z tego tytułu z instytucji finansującej podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W ocenie podatnika uzyskiwane przez niego dochody w części sfinansowanej z Europejskiego Funduszu Społecznego są wolne od podatku, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 23 u.p.d.o.p.1
Organy podatkowe uznały stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wyjaśniły, że pomoc jaką otrzymują beneficjenci – w części finansowanej przez Unię Europejską – pochodzi ze środków pożyczonych z budżetu państwa na prefinansowanie realizowanych programów i projektów pomocowych. W konsekwencji nie jest to pomoc otrzymana ze środków bezzwrotnej pomocy, a tylko takie pochodzenie warunkuje zwolnienie przedmiotowe z podatku dochodowego od osób prawnych.
WSA w Poznaniu oraz NSA nie podzieliły stanowiska zajętego w sprawie przez organy podatkowe. Stwierdziły, że brzmienie art. 17 ust. 1 pkt 23 u.p.d.o.p. wskazuje, że nacisk w nim został położony na „pochodzenie środków bezzwrotnej pomocy”, co wskazuje na pierwotne źródło, z którego są one uzyskiwane. Dla ustalenia zwolnienia przedmiotowego nie powinien mieć zatem znaczenia przyjęty mechanizm wypłaty, a w szczególności zasada prefinansowania. Gdyby nie środki europejskie, to budżet państwa nie finansowałby (nie przekazywał dotacji) na realizowany przez podatnika projekt. Taka lub inna technika finansowania zadań nie zmienia faktycznego źródła finansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Sposób wypłaty środków finansowych pochodzących z bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej (prefinansowanie, refinansowanie) jest kwestią techniczną i nie ma wpływu na zakres zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 23 u.p.d.o.p.”
Komentarz
W prezentowanym wyroku NSA potwierdził stanowisko, zgodnie z którym przy ocenie, czy środki uzyskane z bezzwrotnej pomocy zagranicznej podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego nie ma znaczenia to, w jaki sposób ukształtowany został system ich wypłaty. Przesądzające w tym względzie jest zawsze ostateczne pochodzenie środków. Nawet zatem w przypadku, gdy pierwotnie finansowanie pochodzi z budżetu państwa, lecz w ostateczności odpowiednie środki są zwracane do budżetu przez instytucję finansującą, to środki takie należy traktować jako pomoc zagraniczną podlegającą zwolnieniu z podatku.
Powyższy pogląd został już ukształtowany w orzecznictwie sądów administracyjnych, a omawiane orzeczenie potwierdza tę linię orzeczniczą. W podobnym tonie wypowiadały się bowiem m.in. NSA w wyroku z dnia 22 października 2010 roku, sygn. akt II FSK 985/09 oraz WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 1 marca 2011 roku, sygn. akt I SA/Bd 968/10. Również na gruncie analogicznej regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych interpretacja przedmiotowej kwestii jest podobna (por. np. wyrok NSA z dnia 15 lutego 2011 roku, sygn. akt II FSK 1819/09).
Konsekwencją zaprezentowanych wyroków sądowych jest możliwość skorzystania przez podatników ze zwolnienia z podatku nawet wtedy, gdy środki pieniężne pierwotnie uzyskują oni z budżetu państwa, lecz w ostateczności wydatek ten jest do budżetu zwracany przez odpowiednią instytucję finansującą.