We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że podjął decyzję o zaciągnięciu pożyczki i przeznaczeniu w ten sposób uzyskanych środków finansowych na na wypłatę dywidendy dla wspólników. Zapytał, czy będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty poniesione z tytułu zawarcia umowy pożyczki, tj. podatek od czynności cywilnoprawnych oraz zapłacone pożyczkodawcy odsetki. W ocenie podatnika, ponieważ wypłata dywidendy mogłaby stanowić zagrożenie dla płynności finansowej spółki, to zaciągnięcie pożyczki na ten cel jest działaniem w pełni uzasadnionym i racjonalnym. Pożyczka ta ma zabezpieczyć spółkę przez niepożądanymi skutkami braku środków finansowych, takimi jak utrata zaufania kontrahentów i tym samym zapewnić spółce dalsze funkcjonowanie. Z tego względu koszty zaciągniętej pożyczki, a więc podatek od czynności cywilnoprawnych oraz odsetki, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że wypłata dywidendy nie stanowi wydatku umożliwiającego powstanie przychodu, nie jest też związana z utrzymaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Tym samym nie stanowi ona kosztu podatkowego, a zatem koszty związane z pożyczką zaciągniętą na ten cel również nie mogą stanowić kosztów podatkowych.
WSA w Gliwicach uchylił zaskarżoną interpretację. Odmienny pogląd wyraził natomiast NSA podzielając stanowisko zajęte w sprawie przez Ministra Finansów. Sąd odwołał się do istoty dywidendy, która wypłacana jest z zysku wypracowanego przez spółkę i przeznaczonego do wypłaty na rzecz wspólników. Zaakcentował także fakt, że dywidenda nie jest należnością spółki tylko poszczególnych uprawnionych do niej wspólników oraz że na gruncie podatkowym dywidenda jest kategorią odrębną od przychodu spółki. W konsekwencji NSA doszedł do wniosku, że nie jest dopuszczalne zaliczenie wydatków spółki poczynionych w celu uzyskania środków na wypłatę dywidendy do kosztów uzyskania przychodów. Wypłata dywidendy jest bowiem sposobem dystrybucji uzyskanego zysku, a nie wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu.
Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Koszty pożyczki zaciągniętej przez spółkę na wypłatę dywidendy co do zasady nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.”
Komentarz
W prezentowanym wyroku NSA odstąpił od dotychczasowej linii orzeczniczej uznając, że koszty pożyczki zaciągniętej przez spółkę na wypłatę dywidendy co do zasady nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. We wcześniejszych wyrokach w powyższym przedmiocie sądy bardzo często zajmowały bowiem odmienne stanowisko dopuszczając możliwość zaliczenia tego typu wydatków do kosztów podatkowych (por. m.in. wyrok NSA z dnia 10 czerwca 2009 roku, sygn. akt II FSK 234/08, wyrok NSA z dnia 14 lipca 2010 roku, sygn. akt II FSK 490/09).
Omawiany wyrok niewątpliwie wiąże się dla podatników z negatywnymi konsekwencjami na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, ograniczając możliwość zakwalifikowania określonego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Wydatków, które do tej pory – uwzględniając wcześniejsze orzecznictwo sądowe – mogły być zaliczone do kosztów podatkowych.
Czas pokaże, czy stanowisko zajęte przez NSA w prezentowanym wyroku trwale przyjmie się w orzecznictwie tego sądu, czy też okaże się jedynie jednostkowym poglądem, który nie zostanie podtrzymany w kolejnych wyrokach. W tym pierwszym przypadku oznaczać to będzie znaczne ograniczenie i pogorszenie sytuacji podatników, którzy wypłatę dywidendy finansują z kredytów lub pożyczek.
