Ochrona wizerunku na gruncie prawa autorskiego

Postanowienia Rozdziału 10 Ustawy regulują ochronę wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji. Zgodnie z brzmieniem art. 81 Ustawy rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

Na przestrzeni czasu stosownie do rozwoju orzecznictwa i doktryny pojawiały się różne definicje wizerunku. Jednym z ostatnich orzeczeń nawiązującym do pojęcia wizerunku jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 roku (III CSK 39/09, OSNC – ZD 2010/4/100), zgodnie z którym pozostaje oczywistym, że wizerunek, który został wymienione w art. 23 KC jako jedno z dóbr osobistych człowieka, oznacza podobiznę człowieka utrwaloną jako portret, fotografia lub w innej postaci. Jednocześnie wskazuje się w piśmiennictwie, że „portret (…) jest materialnym ucieleśnieniem wizerunku, jest jego podobizną. To znaczenie portretu nie pokrywa się z potocznym znaczeniem tego pojęcia. Portretem (…) będzie również np. zdjęcie na taśmie filmowej, fotografia, a także rzeźba przedstawiająca określoną osobę. Ucieleśnienie wizerunku w portrecie następuje przez pewną działalność człowieka. Niematerialny rezultat tej działalności może być przedmiotem prawa autorskiego. W takim wypadku portret jest jednocześnie podobizną dobra osobistego – wizerunku i corpus mechanicum dzieła plastycznego. Działania mające za przedmiot portret mogą wobec tego naruszać zarówno prawo osoby portretowanej do jej wizerunku, jak i prawo autorskie przysługujące autorowi portretu” – tak K. Stefaniuk Naruszenie prawa do wizerunku przez rozpowszechnienie podobizny, PiP 1970, z. 1.

Przywołany powyżej wyrok Sądu Najwyższego przesądza również kwestię powiązania pojęcia wizerunku wyłącznie z osobami fizycznymi, uznając, że wizerunku w znaczeniu opisanym powyżej nie posiada osoba prawna, która jest bytem abstrakcyjnym i nonsensem byłoby przypisanie takiego znaczenia pojęciu „wizerunek” w odniesieniu do osoby prawnej.

Rozważając katalog roszczeń, jakie przysługują uprawnionemu, którego prawo do wizerunku zostało naruszone, należy sięgnąć, stosownie do art. 83 Ustawy, do postanowień art. 78 ust. 1 Ustawy, ponieważ art. 83 odsyła do ich odpowiedniego stosowania. Osoba której prawo do wizerunku zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać uprawnionemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie uprawnionego – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Rozważania dotyczące poszczególnych roszczeń przywołanych w akapicie powyżej będą stanowiły przedmiot kolejnego artykułu.

Dodaj komentarz