Umowa cash pooling’u stanowi formę zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Istotą tej umowy jest koncentrowanie środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych podmiotów (rachunki uczestników) na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Polscy przedsiębiorcy z racji braku jednoznacznych regulacji podatkowych żywią liczne obawy przed stosowaniem cash pooling’u w praktyce. Szczególne ryzyko na gruncie podatkowym dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).

Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana, umowa cash pooling’u, porównywana jest często z umową pożyczki. Jako podstawowy walor cash pooling’u należy wskazać możliwość koncentracji środków kilku podmiotów oraz kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki takiej konstrukcji następuje minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy (poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy), przy jednoczesnej optymalizacji globalnej pozycji finasowej.

Dokonując określenia implikacji umowy cash pooling’u na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, należy zwrócić uwagę, iż w art. 1 ust. 1 pkt 1ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych1 (zwanej dalej: ustawą o pcc) zawarty został zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. Wśród czynności opodatkowanych ustawodawca wskazał umowę pożyczki.
Natomiast umowa cash pooling’u, jako umowa nienazwana, nie jest objęta powyższym katalogiem. Umowa cash pooling’u pomimo występowania w niej pewnych elementów właściwych dla umowy pożyczki, nie wyczerpuje jej istotnych znamion. Trzeba mieć na uwadze, iż w operacjach cash pooling’u występują podmioty, wśród których, pewne podmioty posiadają wolne środki finansowe, pewne podmioty posiadają niedobór tych środków oraz podmiot występujący w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. W transakcjach tych, wszystkie podmioty podlegają określonym prawom i obowiązkom, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Co charakterystyczne dla cash pooling’u uczestnik tego typu umowy nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników umowy cash pooling.
Biorąc pod uwagę powyższe względy brak podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek, mimo że umowy te zawierają elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne. Jedynie bowiem pożyczka,  jako czynność prawna normatywnie zdefiniowana w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, mieści się w katalogu czynności opodatkowanych. W związku z powyższym umowa cash pooling’u nie podlega podatkowi z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.

1    Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych