Za umowę leasingu rozumie się taką umowę, której jedna ze stron (leasingodawca/finansujący) przekazuje drugiej ze stron (leasingobiorca/korzystający) prawo do korzystania i pobierania pożytków z określonej rzeczy (przedmiotu leasingu), przez oznaczony czas, w zamian za ustalone ratalne opłaty, których suma jest niemniejsza niż wartość przedmiotu leasingu.

Podstawowym kryterium podziału umów leasingowych jest prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Zgodnie z tym podziałem wyróżniamy leasing operacyjny i leasing finansowy. W przypadku leasingu operacyjnego prawo do dokonywania odpisów przysługuje leasingdawcy. Leasing finansowy daje to prawo korzystającemu.

Kryteria klasyfikacyjne umów leasingowych jako operacyjne bądź finansowe są różne w ustawach podatkowych jak i w prawie bilansowym. Efekt tych różnic jest taki, że często ta sama umowa leasingowa jest odmiennie klasyfikowana przez ustawy podatkowe i prawo bilansowe. Rozbieżność prawa bilansowego i podatkowego w tym aspekcie komplikują ewidencję rachunkową i podatkową podmiotów gospodarczych. Ustawodawca wprowadził jednak pewne udogodnienie dla jednostek nie podlegających obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta. Art. 3 ust. 6 Ustawy o rachunkowości mówi, iż w przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art.64 ust.1, to może on dokonywać kwalifikacji umów leasingowych według zasad określonych w przepisach podatkowych.

Spółki, które nie podlegają obowiązkowi badania, aby ułatwić sobie sposób ewidencji umów leasingowych, bardzo często korzystają z tego udogodnienia. Traktują one wszystkie umowy leasingu operacyjnego podatkowo jako operacyjne bilansowo, nawet gdy z punktu widzenia art. 3 ust. 4 i 5 Ustawy o rachunkowości powinny być  traktowane jako finansowy. Traktowanie wszystkich opisanych wyżej umów jako umowy leasingu operacyjnego przez większość wyżej opisanych jednostek jest prawidłowe z punktu widzenia Ustawy o rachunkowości. Spółki muszą jednak pamiętać o nadrzędnej zasadzie określonej w  art. 4 ust. 4 Ustawy o rachunkowości, która mówi, że jednostka w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości może stosować uproszczenia tylko wtedy gdy nie wywierają one istotnego wpływu na obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz na jej wynik finansowy.

Oznacza to, że jednostki gospodarcze powinny ocenić we własnym zakresie czy traktowanie umów leasingu , które księgowo mieszczą się w definicji leasingu finansowego jako leasing operacyjny, ma znaczący wpływ bądź to na sumę bilansową jednostki bądź to na jej wynik finansowy. W praktyce powinny one porównać wartość wszystkich przedmiotów takich umów do sumy bilansowej, a także ocenić w jakim stopniu zmieni się struktura i wielkość kosztów w przypadku potraktowania leasingu operacyjnego jako finansowy. Jeżeli zmiana struktury aktywów i kosztów jest znacząca a umowy leasingu spełniają wytyczne zawarte w art. 3 ust. 4 i 5 UoR  to jednostka jest zobligowana do wprowadzenia leasingu do ksiąg rachunkowych.

Jeśli jednostka nieprawidłowo klasyfikowała umowy w roku obrotowym, którego dotyczy sprawozdanie a sprawozdanie to nie zostało zatwierdzone powinna ona wprowadzić korektę polegającą na wprowadzeniu przedmiotu leasingu do ewidencji, naliczeniu amortyzacji i kosztów finansowych oraz wyksięgowaniu usług obcych. Jeżeli spółka błędnie klasyfikowała leasing rozpoczęte w latach, za które zostało już zatwierdzone sprawozdanie finansowe powinna ona wprowadzić retrospektywną korektę poprzez błąd podstawowy. Oznacza to, że spółka musi wprowadzić środki trwałe do ewidencji w taki sposób, jakby był on wprowadzony w latach poprzednich a różnica wynikająca z innej wartości amortyzacji i  usług obcych w latach poprzedzających rok obrotowy powinna być odnoszona na wynik z lat poprzednich.

Przykład:
Spółka X, która nie podlega obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta, korzystała z uproszczeń dotyczących ewidencji umów leasingowych polegających na traktowaniu tych umów zgodnie z prawem podatkowym. Tworząc sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2010 stwierdziła, że w latach ubiegłych popełniła błąd i zgodnie z art.4 ust 4  ustawy o rachunkowości powinna wprowadzić środek trwały wzięty w leasing operacyjny podatkowo, ale finansowy rachunkowo do ewidencji ze względu na istotny wpływ wartości przedmiotów leasingu na sumę bilansową. Umowa leasingowa została podpisana w lipcu 2008 i dotyczyła środka trwałego o wartości początkowej 94 426,23 zł. Do umowy leasingu został załączony harmonogram opłat leasingowych który dzieli raty leasingowe na części kapitałowe i odsetkowe.

OPERACJE	KWOTA
1) Ewidencja środka trwałego (wartość początkowa)	94 426,23
2) Ewidencja do 31.12.2010
2a) Rozliczenie amortyzacji za lata ubiegłe – roczna stawka amortyzacji 20%, naliczono za 17 miesięcy tj. od 08.2009 do 12.2010.	26 754,10
2b) Wyksięgowanie spłat kapitału -suma spłat części kapitałowej rat leasingowych od początku trwania umowy do 12.2009.	22 396,95
3) Ewidencja roku obrotowego 2011
3a) Wyksięgowanie z usług obcych części kapitałowej suma części kapitałowej rat leasingowych za rok 2010.	17 629,39
3b) Wyksięgowanie z usług obcych części odsetkowej – suma części odsetkowej rat leasingowych za rok 2010.	5 712,77
3c) Naliczenie amortyzacji za 2010.	18 885,25