Możliwym jest ponadto dokonanie przeniesienia na zabezpieczenie innego prawa niż własność, w szczególności wierzytelności, co jest określane mianem cesji na zabezpieczenie. Przewłaszczenie na zabezpieczenie może dotyczyć także praw autorskich, praw z patentu itd.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest dokonywane w drodze czynności prawnej przenoszącej własność prawa, która to czynność powinna zostać powiązana z określoną wierzytelnością. W zakresie dozwolonych zabezpieczeń rzeczowych, należy przyjąć zasadę akcesoryjności zabezpieczeń. Zasada akcesoryjności zabezpieczeń dotyczy generalnie wszystkich podstawowych typów zabezpieczeń. Z tego wynika, iż przewłaszczenie na zabezpieczenie jest dopuszczalne jedynie wtedy umowa określająca sposób wykorzystania tego zabezpieczenia uzależni trwanie przysporzenia i jego zakres od istnienia określonej wierzytelności. Konsekwentnie należy stwierdzić, iż brak wyrażenia w treści czynności prawnej, choćby pośrednio akcesoryjności dokonywanego zabezpieczenia powinno powodować nieskuteczność przysporzenia. Pogląd ten dominuje w doktrynie, i jest głoszony na podstawie art. 58 § 1 Ustawy kodeks cywilny (Dz.U. 64.16.93). Zasada akcesoryjności pełni w tym wypadku rolę instytucji chroniącej interesy dłużnika oraz pozostałych jego wierzycieli.

Generalnie dla skutecznego przeniesienia prawa nie jest wymagana szczególna forma i w większości przypadków wystarcza sama forma pisemna. Jednakże przy okazji rozważań na temat przewłaszczenia na zabezpieczenie, należy wskazać, iż dla skuteczności zastrzeżenia własności względem wierzycieli kupującego, przepisy szczególne wymagają formy pisemnej z datą pewną (art. 592 k.c.). Na podstawie powołanej normy można przyjąć, iż niedochowanie formy pisemnej z datą pewną przy dokonywaniu czynności prawnej przewłaszczenia na zabezpieczenie będzie rodzić jego nieskuteczność względem wszystkich innych wierzycieli osobistych i rzeczowych przewłaszczającego, jako dłużnika.

Odmiennie kwestię formy czynności prawnej ujęto w Ustawie z dnia 02 kwietnia 2004 roku o niektórych zabezpieczeniach finansowych (Dz.U. 04.91.871), implementującej dyrektywę 2002/47/WE. Mając na względzie szybkość obrotu prawnego ustawa ta wyłączyła w stosunku do zabezpieczeń finansowych wymóg zachowania formy pisemnej z datą pewną (art. 7 ust. 1 ustawy o niektórych zabezpieczeniach finansowych)

W zależności od treści zawartej umowy wierzyciel oraz przewłaszczający (czyli dłużnik) powinni w umowie postanowić na temat sposobu zakończenia przewłaszczenia w przypadku spłacenia wierzytelności zabezpieczonej w całości. Sposób zakończenia stosunku prawnego mającego za przedmiot przewłaszczenie na zabezpieczenie będzie konsekwencją charakteru zawartej uprzednio umowy, która może ustalać szczegóły dotyczące przewłaszczenia na zabezpieczenie w następujący sposób:

1) w przypadku dokonania spłaty długu przeniesienie własności traci moc i jednocześnie dłużnik staje się ponownie właścicielem rzeczy (tzw. przewłaszczenie pod warunkiem rozwiązującym),

2) w przypadku dokonania spłaty długu przeniesienie własności nastąpi dopiero wtedy, gdy dłużnik nie ureguluje należności (tzw. przewłaszczenie pod warunkiem zawieszającym),

3) dłużnik przenosi na wierzyciela własność rzeczy na zabezpieczenie spłaty długu, natomiast wierzyciel zobowiązuje się do powrotnego przeniesienia własności rzeczy – pod warunkiem, że dłużnik uiści kwotę należności (tzw. przewłaszczenie ze zobowiązaniem wierzyciela do powrotnego przeniesienia własności).

W każdym z powyższych przypadków – jeśli dłużnik nie wypełni zobowiązania w umówionym terminie – wierzyciel staje się właścicielem rzeczy będącej przedmiotem przewłaszczenia. Ma wtedy prawo zaspokoić swoje roszczenie z tej rzeczy.