Ponadto zgodnie z art. 12 ust. 3 wyżej wymienionej ustawy za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Natomiast norma art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy wskazuje, iż do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Konsekwentnie, zgodnie z wyżej przywołanym przepisem z kategorii otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów) wyłączono skapitalizowane odsetki od tych pożyczek (kredytów), które tym samym stanowią przychód dla celów podatkowych. Ponadto w myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 do przychodów nie zalicza się również kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).
Powyższe przepisy stanowią wyjątek od zasady memoriałowej rozpoznania przychodu. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 27 października 2009 r. (sygn. I SA/Wr 596/09) wskazał, że do kapitalizacji, a więc operacji finansowej polegającej na powiększeniu kapitału pożyczki (kredytu) o wartość skapitalizowanych odsetek. nie mają zastosowania przepisy art. 12 ust. 3a, 3c i 3d. Nie ma bowiem, w tej sytuacji miejsca ani wydanie rzeczy, zbycie prawa majątkowego czy wykonanie usługi lub częściowe jej wykonanie. Kapitalizowanie odsetek nie mieści się również w dyspozycji przepisów art. 12 ust. 3c oraz 3d.
Sąd argumentuje, że przypadku kapitalizowania odsetek za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty, co należy wiązać z momentem zwrotu (spłaty) pożyczki (kredytu) czyli otrzymaniem przez pożyczkodawcę (kredytodawcę) wartości udzielonej pożyczki (kredytu) wraz z zapłatą skapitalizowanych odsetek powiększających kwotę udzielonej pożyczki (kredytu).
Zgodnie z art. 12 ust. 3e w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty. Konsekwentnie, w tym przypadku, zdaniem WSA w Wrocławiu datą powstania przychodu jest dzień otrzymania zapłaty, czyli moment zwrotu pożyczki lub kredytu wraz ze spłatą skapitalizowanych odsetek.
Ponadto, zdaniem WSA do przychodów zaliczyć należy skapitalizowane odsetki od pożyczki (kredytu) zwróconej (zwróconego) a nie skapitalizowane odsetki od pożyczki (kredytu) udzielonej (udzielonego). W przywołanym wyroku Sąd stwierdza: „zwrot zawarty w przepisie art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. „skapitalizowane odsetki od tych pożyczek (kredytów)” należy odnosić do „pożyczek (kredytów) zwróconych”. Nie można ich odnosić do „otrzymanych pożyczek (kredytów)” albowiem te dotyczą kategorii przysporzeń wyłączonych z pojęcia przychodu po stronie pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) a nie pożyczkodawcy (kredytodawcy)”.
Natomiast odmienny pogląd w powyższym zakresie przedstawiały organy podatkowe, między innymi Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 8 kwietnia 2009 r. (znak: IPPB3/423-28/09-2/ER) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 4 sierpnia 2009 r. (znak: ITPB3/423-268a/09/AM).
Organy podatkowe argumentują swoje stanowisko tym, że kapitalizacja odsetek wywiera ten sam skutek prawny co ich zapłata, czyli zmniejsza kwotę odsetek do zapłaty. Poprzez dopisanie naliczonych odsetek do kwoty głównej wierzyciel uzyskuje, zdaniem organów podatkowych, korzyść ekonomiczną w postaci zwiększenia kwoty od której naliczane są ponownie odsetki. W związku z czym kapitalizacja odsetek powinna być traktowana dla celów podatkowych na równi z ich zapłatą.
